۱۳۹۱ تیر ۳, شنبه

ده‌مامکه‌کان و په‌یامی ئاشته‌وایی


ئه‌و بارودۆخهسیاسیی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌ چ لهئاستی نێوخۆیی و چ لهئاستی ده‌ره‌کییدا بهخاڵهلاواز و به‌هێزه‌کانییه‌وه‌ لهرۆژهه‌ڵاتی کوردستاندا درووست بووه، به‌رهه‌می گه‌شه‌ی سیاسیی و کۆمه‌ڵایه‌تیی کورد لهسه‌ده‌ی بیسته‌م تا بهئێستایهکهبهدڵنیاییه‌وه‌ بارودۆخێکی سه‌خت و دژواری تێپه‌ڕاندوه‌ و که‌وتۆته‌ ململانێیه‌کی ناهاوسه‌نگی سیاسی و ئایدۆلۆژیی سه‌د ساڵی رابردوه‌وه‌. ئه‌وه‌ی پرسی نه‌ته‌وه‌یی کوردیان گه‌یاندۆته‌ ته‌شقی سیاسه‌ت و ململانێکانی ناوچه‌که‌، دۆزێکی سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تیی حاشالێکراوهلهلایه‌ن نه‌ته‌وه‌ باڵاده‌سته‌کانی ده‌ورووبه‌رییه‌وه‌. لهکاتێکدا بزووتنه‌وه‌ی کورد سه‌رهه‌ڵدێنێ کهگوشار و زه‌بروزه‌نگی نه‌ته‌وه‌ تازهبه‌ده‌سه‌ڵاتگه‌یشتوه‌کان و هه‌وڵدانیان بۆ پێکهێنانی "ده‌وڵه‌ت ـ نه‌ته‌وه‌" لهئاستی رۆژهه‌ڵاتی ناڤیندا بوون و بهتوندی هه‌ر چه‌شنه‌ جووڵه‌یه‌کی سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تی کوردیان سه‌رکوت کردوه‌. بهخوێندنه‌وه‌ی رووداوه‌کان و گوتارهسیاسییه‌کانی سه‌د ساڵی رابردووی ناوچه‌که‌ و ئێران بهتایبه‌تی، بۆمان ده‌رده‌که‌وێ گوتاری رزگاریخوازی کورد نه‌یتوانیوه‌ مه‌وداکانی گه‌یشتن بهدۆزی نه‌ته‌وه‌یی خۆی کورت بکاته‌وه‌. هه‌رچه‌نده‌ هۆکارهده‌ره‌کییه‌کان قورساییه‌کی گران و زۆریان هه‌بوه‌ به‌سه‌ر بزووتنه‌وه‌ی کوردیدا، به‌ڵام ئه‌وه‌ی کهلێره‌دا پێویستهئاماژه‌ی پێ بکه‌ین، قورسایی ده‌رد و ژانێکی نێوخۆییهکهنه‌یهێشتوه‌ کورد لهقۆناخهپێویسته‌کانی خۆیدا گه‌شه‌ی به‌رچاو ببینێ و بتوانێ مه‌ودای درێژماوه‌ی خه‌باتی سیاسیی کورد کورت بکاته‌وه‌ و بهئه‌نجامی بگه‌یه‌نێت. سه‌رهه‌ڵدان و شکڵگرتنی ده‌یان رێچکهو رێبازی سیاسیی لهرۆژهه‌ڵاتی کوردستاندا و په‌ره‌سه‌ندنی گوتارهسیاسییهجۆراوجۆره‌کان، نه‌ته‌نیا نه‌بوونه‌ پاشخانێکی به‌هێزی فیکری و بونیاتنه‌ر بۆ داهاتووی کۆمه‌ڵگەی کوردی، به‌ڵکوو بههه‌موو هێز و توانایانه‌وه‌ ئاسه‌وارێکی ناهه‌مواریان له‌سه‌ر کۆی پێکهاتهگشتییه‌کانی کۆمەڵگەی کوردی به‌جێ‌‌هێشت.

ئه‌م دیو و ئه‌و دیوی ده‌ق


ئه‌م دیو و ئه‌و دیوی ده‌ق

کارگه‌ی چیرۆکنووسی: عه‌باس مه‌عرووفی
و: ئه‌فراسیاب گرامی
سێ:

واقعییه‌تی گێڕانه‌وه‌: 
واقعییه‌تی گێڕانه‌وه‌، بیره‌وه‌رییه‌کی ده‌ستکاری کراوی واقعییه‌تی مه‌وجووده‌. نووسه‌ر به‌ چاوی خۆی رووداوه‌که‌ نابینێ و ناگێڕێته‌وه‌، به‌ڵکوو به‌ کامێرای تایبه‌ته‌وه‌ به‌ وێنه‌ و رووداوه‌کان و کاراکتێره‌کانه‌وه‌ خه‌ریک ده‌بێ. 
گۆشه‌نیگای کامێرای بینین له‌ چیرۆک و رۆماندا، یه‌کێک له‌ تێکنیکه‌کانی نووسینه‌ که‌ نه‌زانینی کارێکی ئاسان، ئه‌سته‌م ده‌کاته‌وه‌. 
ده‌بێ ده‌ست بخرێته‌ ناو واقعییه‌ته‌وه‌. واقعییه‌ت له‌ هه‌ر رووداوێکدا، که‌ره‌سته‌ی خاوه‌ که‌ هه‌موو نووسه‌رێکی به‌توانا ده‌یکاته‌ چیرۆک. 
نووسه‌ر به‌ واقعییه‌تی مه‌وجوود خیانه‌ت ده‌کا هه‌تا له‌ هه‌مبه‌ر هونه‌ردا وه‌فادار بمێنێته‌وه‌. 

۱۳۹۱ خرداد ۲۸, یکشنبه

وتووێژ له‌گه‌ڵ به‌ڕێز سۆران عه‌لیپوور

    ئەنجامەکانی شەر لە خودی شەر روخێنەرترن

    به‌شی دووهه‌م و کۆتایی
    ئاماده‌کردن: ئه‌فراسیاب گرامی



    سۆران عه‌لیپوور: هاوکێشەکە بەو شێوەیە بوو تا دەسەڵاتی ناوەند بەهێز دەبوو و بناغەکانی حکومەتیان پتەو دەکرد، کورد زیاتر دەکەوتە دەرەوەی بازنەکەوە
    سۆران عه‌لیپوور: پارتە کوردیەکان زۆر درەنگ هەستیان بە گرینگی ئاوردانەوە لهرەوتی نوێی کۆمه‌ڵگا کرد، کە هەستیشیان پێکرد زیاتر لە خەمی مۆرک لێدانی حیزبی و دەستەمۆ کردنی خودی رەوتەکە بوون تا بایەخ پێدان و وەرگرتنی پەیامەکانی.

    سۆران عه‌لیپوور: رووناکبیر دەتوانێ پاڵ بەو دیوارانەوە بنێ کە دەوری ئێمەیان تەنیوە، شایەد ئەو دیوارانە نەروخێن بەلام مەیدانی ئازادی ئێمە فراوانتر دەبێتەوە، زیاتر باوەرم بەو پرۆسەیە هەیە کە بەردەوام هەوڵی بەرین کردنی پانتایی ئازادی دەدا تا ئەوەی گەیشتن بە "مدینە فاضلە" بکاتە ئامانج


    شۆڕشی 57، گرینگترین رووداوی سیاسی ئێران بوو لهسه‌رده‌می نوێدا، به‌گشتی کورد که‌وته‌ بارودۆخێکه‌وه‌ کهتوانی به‌شێک لهکوردستان ئیدارهبکات، ئه‌و بارودۆخهچۆن هه‌ڵده‌سه‌نگێنن؟ به‌گشتی خواسته‌کانی کورد چ بوو؟

    شۆرشی ١٩٧٩ سیمای دەسەلاتی سیاسی ئێرانی گۆری، دۆخێک هاتە ئاراوە کە بۆ کورد و نەتەوەکانی دیکەی ئێران و تەنانەت بۆ هەموو جیهانیش دیاردەیەکی نوێ و ئەزموون نەکراو بوو،  ئەو یەکگرتوویی ئیدۆلۆژیکی ـ  ئاینیەی کە لە نێو شیعە و رابەرەکانی دا هەبوو، بێ بەرنامەیی ئۆپۆزسیۆن و هەروەها کەلک وەرگرتن لە هەستی بریندار و نارازیی  خەڵکی ئێران، هەژموونی باڵی نەریتی لە شۆرشی ئێران دا زیاتر کرد، بە رادەیەک کە هێزە پێشکەوتن خوازەکانیشی خستە ژێر کاریگەری خۆیەوە، ئەو مۆدێلە نامۆیەی دەسەلاتدارێتی کە دەنکەکەی لە سەرەتای سەدەی بیست چێنرابوو لە ئێرانی دوای پاشایەتی بەری گرت.

۱۳۹۱ خرداد ۲۷, شنبه

کورتترین چیرۆکی جیهان


کورتترین چیرۆکی جیهان
ئه‌فراسیاب گرامی

بۆ فرۆشتن: پێڵاوی مناڵه‌که‌، هه‌رگیز له‌پێ نه‌کرا!
ده‌گێڕنه‌وه‌ ئێرنێست همێنگۆی ئه‌م چیرۆکه‌ی له‌ شه‌ش وشه‌دا بۆ به‌شداری له‌ کێبه‌رکێیه‌کی کورته‌چیرۆکدا نووسیوه‌ و له‌ کێبه‌رکێکه‌شدا سه‌رکه‌وتوو بوه‌.
هه‌روه‌ها ده‌ڵێن که‌ ئه‌و کورته‌چیرۆکه‌ی له‌ گره‌وێک له‌گه‌ڵ یه‌کێ له‌ دۆسته‌کانیدا که‌ پێی وابوه‌ به‌ شه‌ش وشه‌ هیچ کات ناتوانین چیرۆکێ بنووسین، نووسیویه‌تی.
کورتتترین چیرۆکی ترسناکی دونیا، چیرۆکێکه‌ که‌ نووسه‌ره‌که‌ی که‌س نازانێ کێ یه‌!؟

دوایین مرۆڤی سه‌رزه‌وی، ته‌نیا له‌ ژووره‌که‌یدا دانشتبوو که‌ له‌ ناکاو له‌ ده‌رگایان دا.

منیش له‌م رۆژانه‌دا خه‌ریکی خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م نووسراوه‌ بووم، چیرۆکێکی چه‌ند دێڕی وه‌ک گه‌ڵایه‌کی لاسار که‌ با هێنابێتی هاته‌ ژووره‌که‌مه‌وه‌:

 ـ دایکم که‌ په‌نجه‌ی له‌سه‌ر گوڵی قاڵییه‌که‌ بوو گریا تا خه‌یاڵی له‌ دوایین زه‌رده‌خه‌نه‌ی پشت تارمایی چاییه‌که‌ی ده‌ستی باوکم دوور که‌وته‌وه‌. (ئه‌فراسیاب گرامی)

۱۳۹۱ خرداد ۲۶, جمعه

چیرۆکێ له‌ پائۆلۆکۆئیلۆ


چیرۆکێ له‌ پائۆلۆکۆئیلۆ
وه‌رگێڕان له‌ فارسییه‌وه‌:  ئه‌فراسیاب گرامی
که‌سێ هه‌بوو هه‌موو ژیانی به‌ خۆشه‌ویستی و ئه‌ڤیندارانه‌ تێپه‌ڕاند و کاتێ له‌ دنیا ده‌رچوو هه‌موو که‌س پێیان وابوو که‌ جێگای ئه‌و به‌هه‌شت ده‌بێت. که‌سێکی دڵڕه‌حمین و مێهره‌بان وه‌ک ئه‌و، به‌ دڵنیاییه‌وه‌ جێگای به‌هه‌شته‌. له‌و کاته‌دا به‌هه‌شت هێشتا گه‌شه‌یه‌کی وه‌های به‌خۆیه‌وه‌ نه‌بینیبوو. پێشوازیکردن له‌و به‌ باشی به‌ڕێوه‌ نه‌چوو. فریشته‌یه‌ک که‌ ده‌بوا ئیزنی هاتنه‌ ژووره‌وه‌ی بۆ به‌هه‌شتی پێدابایه‌ گه‌ڕا و ناوی له‌ لیسته‌که‌دا نه‌دۆزییه‌وه‌، کاتێ ناوی نه‌بوو هه‌ناردی بۆ دۆزه‌خ. له‌ دۆزه‌خدا هیچ که‌سێ داوای کارتی پێناس یان ده‌عوه‌تی لێ ناکه‌ن و هه‌رکه‌سێ بگاته‌ ئه‌وێ خێرا ده‌یکه‌نه‌ ژووره‌وه‌. ئه‌و که‌سه‌ چووه‌ ژووره‌وه‌ و له‌وێ مایه‌وه‌. چه‌ند رۆژ دواتر شه‌یتان به‌ تووڕه‌یییه‌وه‌ هاته‌ به‌ر ده‌روازه‌ی به‌هه‌شت و یه‌خه‌ی پترۆسی پیرۆزی گرت که‌ نه‌یده‌زانی چی رووی داوه‌. پرسی چی بوه‌، چی رووی داوه‌؟ شه‌یتان که‌ چاوی سوور هه‌ڵگه‌ڕابوو گوتی: ئه‌و که‌سه‌ی که‌ هه‌ناردووتانه‌، کار و ژیانی ئێمه‌ی تێک داوه‌. له‌و کاته‌وه‌ گه‌یشتووه‌ دانیشتوه‌ و گوێ به‌ قسه‌ی  ئه‌وانی دیکه‌ ده‌گرێ، چاویان لێ ده‌کات، گوی بۆ ده‌رده‌ دڵه‌کانیان ده‌گرێ، ئێستا هه‌موویان له‌ دۆزه‌خ‌دا خه‌ریکن پێکه‌وه‌ قسه‌ ده‌که‌ن و یه‌کتر له‌ باوه‌ش ده‌گرن و یه‌کتر ماچ ده‌که‌ن. دۆزه‌خ شوێنی ئه‌م کارانه‌ نیه‌ ! بێن و ئه‌م پیاوه‌ وه‌ربگرنه‌وه‌. کاتێ گێڕه‌ره‌وه‌ چیرۆکه‌که‌ی ته‌واو کرد به‌ تاسه‌یه‌که‌وه‌ له‌ منی روانی و گوتی: "به‌ عه‌شقێکه‌وه‌ بژی ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر به‌ رێکه‌وت رێگات که‌وێته‌ دۆزه‌خیش ... خودی شه‌یتانیش بتگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ به‌هه‌شت". پائۆلۆکۆئیلۆ



۱۳۹۱ خرداد ۲۳, سه‌شنبه

ئه‌م دیو و ئه‌و دیوی ده‌ق... کارگه‌ی چیرۆکنووسی: عه‌باس مه‌عرووفی 2


ئه‌م دیو و ئه‌و دیوی ده‌ق
کارگه‌ی چیرۆکنووسی: عه‌باس مه‌عرووفی
و: ئه‌فراسیاب گرامی
دوو:

مه‌شقی نووسین :
له‌ یه‌که‌مین بیره‌وه‌رییه‌ خۆشه‌کانی من ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و کاته‌ی که‌ ده‌مهه‌ویست چیرۆک بنووسم، به‌ڵام نه‌مده‌زانی. چیرۆکه‌کانی چیخۆفم ده‌خوێنده‌وه‌ و چونکه‌ ئه‌م چیرۆکانه‌ ساده‌ و دڵبزوێن بوون، به‌ باشی ده‌متوانی کۆپییان لێ هه‌ڵبگرم.
سه‌ره‌تام وه‌ک مه‌شقی نووسین بوو.
دواتر ده‌متوانی فێر ببم که‌ ناوی شه‌قامه‌کان، شار و ئاده‌میزاده‌ رووسییه‌کان بگۆڕم به ئێرانی.
پێم وایه‌ له‌ چوارده‌ساڵییه‌وه‌ تا حه‌فده‌ ساڵی شتێک له‌ نێوان سێ ساڵدا، به‌رهه‌مه‌کانی چێخۆفم خوێنده‌وه‌ و نووسیم.
ئه‌وڕۆکه‌ که‌ ساڵانێکه‌ تێپه‌ڕیوه‌، بیره‌وه‌ریی ئه‌و رۆژانه‌ و هه‌رکات ناوی ئانتوان چێخۆف ده‌بیستم  ئه‌بێته‌ بزه‌یه‌ک و ده‌که‌وێته‌ سه‌ر لێوم. یادکردنه‌وه‌ی مرۆڤێکی دڵنه‌وا و مێهره‌بان که‌ عاشقی مرۆڤه‌کان بوو و ئه‌م عه‌شقه‌ له‌ ته‌واوی نووسینه‌کانیدا شه‌پۆل ده‌دات.
یه‌كێ له‌ چیرۆکه‌کانی چیخۆف که‌ له‌بیر ناچێته‌وه‌ "تاوانبار"ی ناوه‌. وێنه‌یه‌کی روون و زوڵاڵ له‌ ژیان و سیمای پیره‌مێردێکی هه‌ژاره‌ که‌ له‌ سه‌رده‌می تێزاره‌کاندا قوربانی و چاره‌ڕه‌ش بووه‌.

۱۳۹۱ خرداد ۱۹, جمعه

کارگه‌ی چیرۆکنووسی عه‌باس مه‌عرووفی .... نووسه‌ر کێ یه‌؟


ئه‌م دیو و ئه‌و دیوی ده‌ق
کارگه‌ی چیرۆکنووسی عه‌باس مه‌عرووفی
و: ئه‌فراسیاب گرامی
یه‌ک:

نووسه‌ر کێیه‌؟
هه‌ندێک له‌سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ن که‌ هه‌رکه‌س خوێنه‌واری نووسین و خوێندنه‌وه‌ی هه‌بێ ده‌توانێ ببێته‌ نووسه‌ر.
هه‌ندێک ده‌ڵێن ئینسان ده‌بێ خاوه‌نی توانایی و به‌هره‌ی خوداوه‌ندی هه‌بێت تا بتوانێ چیرۆکێک بنووسێت.
هه‌ندێکی دیکه‌ له‌و باوه‌ڕه‌ن که‌ نووسه‌ری پێویستی به‌ رواڵه‌تێکی تایبه‌ت نیه‌، به‌ڵام هه‌رکه‌سێ که‌ ده‌توانێ شتێ بنووسێ، بێگومان چیرۆک نووس نیه‌.