۱۳۹۰ آذر ۵, شنبه

رۆژهه‌ڵاتی کوردستان له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا لەگەڵ حامید ڕه‌شیدی زه‌رزا


رۆژهه‌ڵاتی کوردستان
له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا
ئاماده‌کردن: ئه‌فراسیاب گرامی

حامید ڕه‌شیدی زه‌رزا: به ‌بۆچوونی من پێویسته‌ سه‌رۆکانی کورد زۆرتر له ‌سه‌ر ئه‌و خاڵانه وردو تیژ بین بن و ‌بدوێن که ‌کورد به‌ره‌و‌ ‌هه‌واری سه‌ر که‌وتن ده‌بات، ئه‌ویش بێگومان پێکهێنانی به‌ره‌یه‌کی پته‌وی کوردییه،‌ ده‌جا پێویسته‌ هه‌ر لێره‌ دوایی به‌و گرژیانه‌ بێنن، که‌ هۆکاری لێک دوور بوون و ته‌فره‌قه‌ی لێ که‌وتۆته‌وه‌.       

۱۳۹۰ آذر ۴, جمعه

نا بۆ توندوتیژی، به‌ڵێ بۆ خۆشه‌ویستی!

ژیان، ئه‌وین، لێبوردن، به‌خشین و پێکه‌وه‌ژیان، هه‌موو له‌ سیفه‌ته‌ به‌رزه‌کانی بنه‌ماڵه‌ و پێکێنانی بنه‌ماڵه‌یه‌ که‌ هیوابه‌خش و هیوادارکردن و هیواداربوون ده‌دات به‌ مرۆڤ، مرۆڤ له‌ بازنه‌ی ته‌نیایی دێنێته‌ ده‌ر و خێزان پێک ده‌هێنێ، گه‌شه‌ ده‌کات و داهێنان به‌ خۆوه‌ ده‌بینێ. بۆیه‌ کۆمه‌ڵگا به‌رهه‌می ژیانی هاوبه‌ش و پێکه‌وه‌نانی بنه‌ماڵه‌یه‌. خۆشه‌ویستی و ئه‌ڤینداری به‌ بارته‌قای مرۆڤایه‌تی، هیوابه‌خشترین و شیرینترین په‌یامی پێکه‌وه‌بوونی ژن و پیاو بوه‌، غه‌دره‌ و نامرۆڤانه‌یه‌ که‌ پیاو ئه‌و دیارده‌ شیرینه‌ی ژیانی له‌ په‌نای ژن، وه‌ک مێهربانترین و جوانترین بوونه‌وه‌ری سه‌ر گۆی زه‌وی له‌ ئامێز نه‌گرێت و هێمنی و ئاسووده‌یی ببه‌خشێت به‌ ژیانی. 
بۆیه‌ من له‌م رۆژه‌دا، واته‌ 25ی نوامبه‌ر دا، که‌ به‌ رۆژی سرینه‌وه‌ی توندوتیژی دژ به‌ ژنان ناودێر کراوه‌، ده‌مه‌وێ به‌ هاونه‌سڵه‌کانی خۆم بڵێم، وه‌ک چۆن ژیان به‌ بێ ژن و به‌ بێ جوانییه‌کانی ژن، به‌ بێ خۆشه‌ویستی مه‌حاڵه‌،  وه‌ک چۆن کاتێ شێعر، موسیقا، نیگارکێشی و هه‌موو هونه‌ره‌کانی دنیا به‌ ژنه‌وه‌ جوانن، ئاواش "ئازادی" و ماناکانی "ئازادی" به‌ بێ ژن مانای نیه‌ و نابێت. 

نا بۆ توندوتیژی، به‌ڵێ  بۆ ژن و ئازادی و جوانی! 

۱۳۹۰ آبان ۲۹, یکشنبه

به‌هاری رۆژهه‌ڵاتی کوردستان له‌نێوان بیده‌نگی و چاوه‌روانی!

     ئه‌فراسیاب گرامی

    مێژووی مرۆڤایه‌تی هه‌میشه‌ شایه‌تی سه‌رهه‌ڵدانی شۆڕشه‌کان بووه‌ و به‌رده‌وام ئه‌م دیارده‌یه‌ له‌ چه‌شنی خۆیدا دووپات بوه‌ته‌وه‌ که‌ هه‌رکام به‌شێوه‌یه‌ک له‌ شێوه‌کان هه‌ڵگری کۆمه‌ڵێک دیارده‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی نوێ و شوێندانه‌ر بوون که‌ ده‌توانین بڵێین هێزی دینامیکی کۆمه‌ڵگا و گۆڕانکاری قووڵ و بنه‌ڕه‌تی له‌ ئاکامی سه‌رهه‌ڵدانی شۆڕشه‌کاندا بوون. کاتێک شۆڕشێک به‌ هه‌موو  لایه‌نه‌ پێکهاته‌یی و ده‌ره‌کییه‌کانییه‌وه‌ بیچم ده‌گرێ، ده‌ره‌نجامی کۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی به‌دواوه‌یه‌. هه‌موو ئه‌م گۆڕانکارییانه‌ و چۆنیه‌تی و چییه‌تی ئه‌و شۆڕشانه‌ له‌ به‌ستێنی سیاسه‌ت و کۆمه‌ڵگادا کاریگه‌ریی راسته‌وخۆیان له‌سه‌ر کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی هه‌بووه‌. رۆژهه‌ڵاتی ناڤین له‌ دووسه‌د ساڵی رابردوودا، وه‌کوو ناوه‌ندی ئاڵۆزی و ململانێی ئایدۆلۆژییه‌ جۆراوجۆره‌کان بووه‌ و بونیادی پێکهاته‌ ده‌سه‌ڵاته‌کانی ناوچه‌که‌ به‌رهه‌مهێنه‌ری دیکتاتۆره‌ نوێیه‌کان بوون که‌ هه‌نووکه‌ له‌ سه‌ده‌ی بیست و یه‌کدا بزووتنه‌وه‌ی دێموکراسیخوازی سه‌ر شه‌قامی ناوچه‌که‌ ده‌یهه‌وێ  له‌و دۆخه‌ تێپه‌ڕێت. له‌ ئێراندا سێ ده‌یه‌ له‌مه‌وبه‌ر شۆڕشێکی کۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی بووه‌ هۆی هه‌ڵته‌کاندنی سیستمی پاشایه‌تی و کۆتایی هێنان به‌ سه‌ره‌ڕۆیی و سیستمێک له‌ ترۆپکی ده‌سه‌ڵاتی خۆیدا که‌ به‌ دوڕگه‌ی دێموکراسی ناوچه‌که‌ ناودێر ده‌کرا،

۱۳۹۰ آبان ۲۸, شنبه

د.ئاوات عه‌لیار: وه‌کوو کوردی رۆژهه‌ڵات نیگه‌رانی سه‌ره‌کی من ئه‌وه‌یه‌ که‌ پێکهاته‌ی سیاسی کوردی رۆژهه‌ڵات، یانی حزبه‌ سیاسییه‌کان، چ ئه‌وانه‌ی له‌ قه‌دیمه‌وه‌ بوون و چ ئه‌مانه‌ی که‌ له‌ چه‌ند ساڵ له‌مه‌وبه‌ره‌وه‌ دامه‌زراون، هه‌موویان وابه‌سته‌ و تابێعی سیاسه‌تی دوو حیزبی سه‌ره‌کی کوردی عێراق یان پ . ک . ک. ن. یانی سیاسه‌تێکی سه‌ربه‌خۆیان نیه‌، و ناتوانن به‌ کرده‌وه‌ و بێ ره‌زامه‌ندی ئه‌وان هیچ هه‌ڵوێستێکی به‌رچاو بگرن


رۆژهه‌ڵاتی کوردستان
له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا
ئا: ئه‌فراسیاب گرامی

ــــ‌ـ سه‌ره‌تا وه‌ک ده‌روازه‌یه‌ک بۆ چوونه‌ نێو باسه‌که‌مانه‌وه‌، بزووتنه‌وه‌ی کورد له‌ روانگه‌ی کۆمه‌ڵناسی سیاسییه‌وه‌ چۆن پێناسه‌ ده‌که‌ن؟
د.ئاوات عه‌لیار: له‌ وه‌ڵامی ئه‌م پرسیاره‌دا ره‌نگه‌ به‌ قه‌ده‌ر کتێبێک وه‌ڵامی هه‌بێت، ئه‌ویش له‌ لایه‌ن پسپۆڕێکی ئاکادمیکی کۆمه‌ڵناسیی سیاسییه‌وه‌، که‌ هه‌روه‌ک ده‌زانن ئه‌وه‌ له‌ من زیاده‌، بۆیه‌ وه‌ڵامه‌که‌ شه‌رت نیه‌ به‌ شێوه‌یه‌کی ئاکادمیکی  له‌ روانگه‌ی زانستی سیاسییه‌وه‌ داڕێژرابێت، له‌ هه‌مان کاتدا ده‌بێ ئاماژه‌ به‌وه‌ بکه‌م که‌ به‌شی زۆری سیاسییه‌کان له‌ هه‌موو جیهاندا خوێندنی کۆمه‌ڵناسی سیاسییان، یان زانستی سیاسییان نه‌خوێندووه‌.

بۆ دره‌ختی باڵاکه‌ت "عه‌لیا ماجده‌"


به‌سه‌ر زناری زامێکی سه‌خت، ئێواره‌ی مانگی یار، شه‌و ئه‌کێڵێ، سپێده‌ی په‌رێشانی ئه‌م سه‌ده‌یه‌ شه‌راوی یه‌زدان ئه‌نۆشێ، ژیان کاڵتره‌ له‌ مه‌رگی بێ په‌نا، کچێنی ژنانی وڵاتی من سێبه‌راو سێبه‌ر شه‌و ده‌که‌ن به‌ رۆژ، به‌رامه‌ی مه‌مکیان له‌ خه‌یمه‌ی چه‌قۆدا هه‌ڵخستوه‌، مانگی هێرۆیان به‌ چارشێوی ته‌م سه‌رایه‌. له‌ ئێواره‌ ده‌رنگوه‌خته‌ی پاییزا، هیچ دره‌ختێ ئه‌وه‌نده‌ی دره‌ختی بالات ناگه‌شێته‌وه‌، جووتێ کۆتری سینه‌ت نیشتمانی ئازار ئه‌هه‌ژێنێ، خودا که‌وتۆته‌ سه‌ر ئه‌ژنۆ. مه‌رگه‌سات ژیله‌مۆی لێوه‌کانت کاڵ ده‌کاته‌وه‌، خشۆک ئه‌بن ژان... دره‌نگه‌ ... زام هه‌ر زامه‌که‌ی جارانه‌ و به‌ بارته‌قای مێژوویه‌ک خوێن ئه‌نۆشێ، کێ ره‌نجی "با" ئه‌زانێ کاتێ هه‌ڵاله‌ی گۆنات ده‌گه‌زێ وه‌نه‌وشه‌ی ئه‌ندیشه‌ی یه‌کسانیت کۆڵان به‌ کۆڵان، خێوه‌ت به‌ خێوه‌ت بگه‌ڕێنه‌ ... دڵره‌قی باوکانی ئایین بتۆرێنێ، سه‌رای شۆڕش رووناک بکه‌وه‌... له‌ کولتووری دڵره‌قی و خوێناوی!

۱۳۹۰ آبان ۲۲, یکشنبه

حامید گه‌وهه‌ری: گرێپوچکه‌یه‌ک له‌ بزوتنه‌وه‌ی ڕۆشنبیریی و کاری به‌ کۆمه‌ڵی حیزبایه‌تیدا هه‌یه‌ که‌ زیانی زۆری به‌ بزوتنه‌وه‌، حیزبه‌کان و ته‌نانه‌ت تاکی کورد گه‌یاندوه‌. ئه‌م گرێپوچکه‌یه‌، نه‌حاواوه‌یی سه‌رکرده‌ی حیزبه‌کانه‌ له‌گه‌ڵ یه‌کتر که‌ به‌ به‌رده‌وامی جیابوونه‌وه‌ و له‌تکردنی حیزبه‌کانی به‌دوادا هاتووه‌




ئاماژه‌: هەل‌ومەرجی سیاسیی كوردستان لە بەر جوگرفیای دابەشكراوی سیاسی‌و ژیۆپۆلتیكی سەخت، بەردەوام لە رەوشێكی نالەباردا بووە. ئەم بارودۆخە بە درێژایی چەندین سەدە بەردەوام بووە‌و به‌ مێژوویه‌کی خوێناویدا تێپه‌ڕیوه‌، بزووتنه‌وه‌ی کورد به‌مه‌به‌ستی دیاری کردنی مافی چاره‌نووس و گه‌یشتن به‌مافه‌ سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کانی خۆی له‌ ئاکامی ئه‌م بارودۆخه‌دا سه‌ری هه‌ڵدا. سه‌ده‌ی بیسته‌م تراژیکترین سه‌ده‌ی مێژووی کورده‌ که‌ بزووتنه‌وه‌ی کورد هه‌وراز و نشێوی زۆری تێپه‌ڕاند، شه‌ری یه‌که‌م و دووهه‌می جیهانی، جه‌مسه‌ربه‌ندی جیهان به‌سه‌ر خۆر‌هه‌ڵات و خۆرئاوا، دامه‌زرانی حزب و رێکخراوی مۆدێرنی کوردی، ته‌شه‌نه‌کردنی بیری چه‌پ و مارکسیزم ـ لینینیزم و دواهاته‌کانی شۆڕشی 57 ی ئێران، رێفۆرم و ئیسلاحات له‌ ئێران و بزووتنه‌وه‌ی سه‌وز، به‌هاری عه‌ره‌بی و نادیاربوونی ئاسۆی کورد له‌ نێوان قه‌یرانه‌ یه‌ک له‌ دوای یه‌که‌کانی رۆژهه‌ڵاتی ناوین. هه‌موو ئه‌مانه‌ له‌م زه‌نجیره‌ وتووێژانه‌دا ده‌که‌ونه‌ به‌رباسه‌وه‌:

۱۳۹۰ آبان ۱۶, دوشنبه

کینه‌ به‌ مثابه‌ ایدئولوژی


مریوان وریا قانع
برگردان از کوردی: افراسیاب گرامی
"سر آنهای را له‌ خواهیم کرد اگر ..."، "آن دستها را قطع خواهیم کرد اگر ..."، "آن گردنها را می زنیم که‌ اگر ..."، "آن لبها را خواهیم دوخت که‌ اگر ..."، این شیوه‌ی تهدیدآمیزانه‌ جزئی از فرهنگ سیاسی و ساختار درونی بخش بزرگی از سیاسیون و احزابی است که‌ در منطقه‌ی ما فعالیت میکنند. تاریخ نیمه‌ دوم قرن بیستم تا به‌ امروز، شاهد برگرداندن این تهدیدات به‌ شیوه‌ی عملی، یعنی شاهد له‌ کردن سرها، قطع نمودن دستها، زدن گردن ها و دوختن لبها در عمل بوده‌است.  
این شیوه‌ از تهدید کردن، حاصل عصبانیت اتفاقی و زودگذر نیست، تنها از این منظر بوجود نیامده‌ کسی که‌ تهدید میکند، خود را تنها "فاعل سیاسی"، یا تنها "عامل حقیقت"، یا اینکه‌ تنها "قدرت" می پندارد که‌ حق ماندن  و ماندگاری در صحنه‌ سیاسی دارد، بلکه‌ نیروی بزرگ و ترسناک پشت این تهدیدات پنهان است: "قدرت کینه‌". کینه‌ از آنانی که‌ به‌ عنوان دشمن تلقی میشوند، به‌عنوان متمایز تصور میشوند، مجموعه‌ی ایده‌ متفاوت ارائه‌ می‌دهند، حقیقتی را با خود به‌ همراه دارند که‌ با حقیقت سلطه‌ متمایز است...

په‌یڤ

خۆشه‌ویستی، لێبورده‌یی، هیوا به‌ داهاتوو، به‌رده‌وامی و نه‌دۆراندنی ئیراده‌، ژیاندۆستی و مرۆڤدۆستی له‌ سیفه‌ته‌ به‌رزه‌کانی ئینسانن که‌ ئه‌گه‌ر بیانجوڵێنین و کاریان پێ بکه‌ین، دنیایه‌ک هێمن و به‌دوور له‌ رق و خوێنرێژیمان پێ ده‌به‌خشن، به‌ڵام لادان و دوورکه‌وتنه‌وه‌ له‌م سیفه‌ته‌ به‌رزانه‌ی مرۆڤ، ئه‌بین به‌ ژێر هه‌ره‌سی دڵره‌قی و خوێن و شاڵاوی فه‌رامۆشی مرۆڤایه‌تی!

۱۳۹۰ آبان ۱۲, پنجشنبه

عه‌بدوڵڵا سۆهرابی: کێشه‌ی کورد، کێشه‌یه‌کی ئایینی نه‌بووه‌ و نیه‌ ، به‌ڵکوو کێشه‌یه‌کی نه‌ته‌وایه‌تی و مافی چاره‌نووس و پێکه‌وه‌ ژیان و ئازادی و عه‌داڵه‌ت و داخوازی سیاسی و کولتووری و ئابوورییه‌.


رۆژهه‌ڵاتی کوردستان
له‌ نێوان دوێنێ و ئه‌مڕۆدا
ئاماده‌کردن: ئه‌فراسیاب گرامی


عه‌بدوڵڵا سۆهرابی:    کێشه‌ی کورد، کێشه‌یه‌کی ئایینی نه‌بووه‌ و نیه‌ ، به‌ڵکوو کێشه‌یه‌کی نه‌ته‌وایه‌تی و مافی چاره‌نووس و پێکه‌وه‌ ژیان و ئازادی و عه‌داڵه‌ت و داخوازی سیاسی و کولتووری و ئابوورییه‌.

دیاره‌ میلله‌تی کوردیش وه‌کوو کۆمه‌ڵگایه‌ک به‌ رابردوویه‌کی پڕ له‌ رووداو ئه‌زموونی خۆیه‌وه‌ و له‌ دنیای بێ سنووری کۆمه‌ڵگای ئینسانی ئه‌مڕۆدا نه‌یتوانیوه‌ و ناتوانێ سه‌باره‌ت به‌ ماف و به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی چالاک نه‌بێت. بۆیه‌ هه‌ر وه‌ک له‌ مێژووی گه‌لی کورددا ده‌بینین به‌ تایبه‌ت له‌ سه‌ده‌ی بیستدا له‌ ژێر کاریگه‌ریی شۆڕش و ئاڵوگۆڕی وڵاته‌گه‌وره‌کاندا و به‌تایبه‌تی شه‌ڕی یه‌که‌م و دووهه‌می جیهانیدا زۆرترین بزووتنه‌وه‌و راپه‌ڕینی بۆ به‌رگریی له‌ مێژوو و کولتوور و گه‌یشتن به‌ ئازادیی و عه‌داله‌ت و مافه‌ره‌واکانی نیشان داوه‌.