روحیات کیهانگرا و ناسیونالیسم

بختیار علی

ترجمه: افراسیاب گرامی

یکی از ویروسها و آفتهای کشنده‌ای که‌ قرن نوزدهم و بیستم برای جامعه‌ بشری فراهم آورد، تفکر ناسیونالیستی بود. این دو قرن جدا از همه‌ عصرها، به‌ گونه‌ی غیرقابل انتظار ایده‌ها‌، اندیشه‌، مذهب و علوم فراوانی را تولید نمود. در میانه‌های این دو قرن، انسان صدها نوع خیال، ایده‌ و تئوریهایی را فراهم آورد که‌ بیشترین آنها به‌شیوه‌ی عملی تحقق یافتەاند...

فاجعه‌ی قارنا و قلاتان از اسناد ژنوساید کردها

فراسیاب گرامی
ترجمه از کردی: باران
ساعت 1 بعدازظهر 11 شهریورماه 1358 خورشیدی، روستای “قارنا” که در 10 کیلومتری شهر نقده و بر سر راه نقده ـ پیرانشهر واقع است، در مدت سه ساعت از سوی نیروهای امنیتی پاسداران جمهوری اسلامی آماج هجوم قرار گرفت و 68 تن از ساکنین بی‌گناهش به کام مرگ فرستاده شدند، اغلب شهیدان نیز زنان، ‌سالحوردگان و نونهالان بودند. جنایت قارنا توسط زمامداران جمهوری اسلامی خلق شد و حاصل شرایط ویژه‌ای بود که از سویی ملت کرد پس از انقلاب ملیتهای ایران به کیان سیاسی خود دست یافته بود و از دگر سوی جمهوری اسلامی به منظور سرکوب و قلع و قمع جنبش ملی کرد در کردستان ایران و عمیق‌کردن تلاشهای آن جنبش که استقرار و نهادینه‌کردن یک نظام دمکراتیک و کسب حق تعیین سرنوشت را هدف داشت، به قتل‌عام و تحمیل حاکمیت توتالیتر و آزادی‌ستیز خود روی آورده بود.

کاوه‌ قاسمی کرماشانی، خه‌ڵاتی خه‌ڵاتی هێلمه‌ن هێمه‌تی رێکخرای چاودێری مافی مرۆڤی بۆ ساڵی 2011 پێبه‌خشراوه‌

NNS ROJ: کاوه‌ قاسمی کرمانشاهی رۆژنامه‌نووس و چالاکی مافی مرۆڤ له‌ پاڵ چل و حه‌وت که‌سی دیکه‌ له‌ 23 وڵاتی جیهان خه‌ڵاتی هێلمه‌ن هێمه‌تی رێکخرای چاودێری مافی مرۆڤیان بۆ ساڵی 2011 پێبه‌خشراوه‌.
رێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤ له‌ به‌یاننامه‌یه‌کدا رۆژی چوارشه‌ممه‌ 14ی سێپته‌مبر هۆکاری دیاری کردنی ئه‌و که‌سانه‌ی بۆ وه‌رگرتنی خه‌ڵاتی ئه‌مساڵی هێلمه‌ن هێمه‌ت بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ که‌ سیاسه‌تی سه‌رکوتکارانه و سنووردار کردنی ئازادیه‌کان له‌ لایه‌ن وڵاته‌کانیانه‌وه‌ کاریگه‌ریی له‌سه‌ر ژیان و کاریان داناوه‌.

خه‌ڵاتی "هێلمه‌ن هێمت" هه‌روه‌ها، ده‌درێته‌ ئه‌و ڕۆژنامه‌وان و نووسه‌رانه‌ی که‌ به‌ هۆی ڕه‌خنه‌ گرتن له‌ ده‌سه‌ڵاته‌کانی دیکتاتۆری، یانیش به‌ هۆی ڕوانگه‌ی جیاواز و بڵاو کردنه‌وه‌ی نووسراوه‌کانی ڕه‌خنه‌گرانه‌ دژ به‌ حکومه‌ت، ڕووبه‌ڕووی حوکمی زیندان ده‌بنه‌وه‌.

ئاگاداری:

ئاگاداری:

دۆستان و هاوڕێیانی خۆشه‌ویست، ئاگادارتان ده‌که‌مه‌وه‌ که‌ فه‌یسبووکی من له‌لایه‌ن که‌سانێکی نه‌ناسراوه‌وه‌ . هاک کراوه‌ و به‌ هیچ شێوه‌یه‌ک ناتوانم له‌ لایه‌ن خۆمه‌وه‌ هه‌م فه‌یسبووک و هه‌م مایله‌ (kani_chro@yahoo.com) بیانکه‌مه‌وه‌.

خۆشه‌ویستان بۆ ئه‌وه‌ی که‌ پێوه‌ندیم پێوه‌ بکه‌ن تکایه‌ به‌م مایله‌ پێوه‌ندیم له‌گه‌ڵ بگرن و ئه‌گه‌ر شتێک له‌ ئارادا بوو، ئه‌وا من به‌رپرسیاری نیم و نازانم کێ به‌رێوه‌ی ده‌بات!

http://www.facebook.com/profile.php?id=100002945775677#!/profile.php?id=100002945775677&sk=wall

Afrasyab.g@gmail.com

زۆۆۆر سپاس و به‌ هیوام سه‌رکه‌وتوو بن !

له‌گه‌ڵ رێزم دا

 ئه‌فراسیاب گرامی

www.amrojane.blogspot.com

ئێواره‌ بوو

خۆم و کاک شه‌ریف/فستیواڵی گه‌لاوێژ 2007

بۆ هاوه‌ڵی‌ دووره‌ وڵاتم "ئه‌فراسیاب" و هه‌موو چركه‌ ساته‌ یاخییه‌كانی‌
شه ریف فه لاح


ئێواره‌ بوو،
زه‌رده‌ی‌ خۆرئاوا خه‌ریك بوو باڵی‌ به‌سه‌ر شاخه‌كه‌ی‌ به‌رامبه‌رماندا ده‌كێشا،
شه‌كه‌ت و ماندوویه‌تی‌ بڕستی‌ لێ بڕیبووم.
له‌ كۆڵان گه‌ڕی‌ و پیاسه‌ی‌ ناو شوسته‌ی‌ ویبلاگه‌ كوردییه‌كان ده‌گه‌ڕامه‌وه‌
به‌ كرته‌ له‌سه‌ر ئیمه‌یله‌كه‌م
په‌نجه‌ره‌یه‌كم بۆ كرایه‌وه‌ سه‌رم به‌ نێو ماڵێكی‌ تژی‌ له‌ شێعر و وتار و په‌خشان و جوانیدا كرد،

پاییزی ئه‌م رۆژانه‌

شه‌وان که‌ له‌ پاییز ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌

به‌ رێگای مناڵیمه‌وه‌ تووش ده‌بم

پۆلێ گه‌ڵای غوربه‌تی ئه‌بنه‌ هاوڕێم

به‌دارستانێکی ته‌ما رێ ده‌که‌ین

چڵێ ئه‌دا له‌ چاوی به‌خت

ئانیشکی گه‌ڵایه‌ ده‌ڕه‌نجێ

سه‌رگۆنای پێکه‌نینێ ده‌ڕوشێ

تا له‌ دوایین پێچی هه‌ور

خه‌یمه‌یه‌کی با هه‌ڵئه‌ده‌ین و

له‌ ساباتی فڕینێکدا پشوو ده‌ده‌ین!

چه‌ند ته‌رمی گه‌ڵایه‌ک ئه‌نێژین

دره‌نگانێ به‌ر کۆچی مانگه‌شه‌و

ده‌نوین

ده‌نوین

ده‌نوین

...

ــ  خه‌ون ئازارێکی هه‌میشه‌یی!

ــــ    پاییز له‌ منێکی ئه‌م نزیکانه‌ ئه‌چێ!

سەر لە بەیانیی ئەمڕۆ سێ‌ كەس لە زیندانی ورمێ‌ ئیعدام كران

كوردپا: سەر لە بەیانێی ئەمڕۆ 17ی خەرمانان، لە زیندانی ناوەندیی ورمێ‌ سێ‌ هاووڵاتیی كورد بە تۆمەتی قاچاخی مادە هۆشبەرەكان لەلایەن كۆماری ئیسلامییەوە لە سێدارە دران.
بەپێی هەواڵی هەواڵنێری ئاژانسی هەواڵدەریی كوردپا لە ورمێ‌، دوو برا بەناوەكانی مەحیەدین و خورشید قاسم زادە كوڕی سەعدوڵڵا و كەسێكی دیكە بەناوی یوونس قاسم زادە كوڕی سادق "ئامووزا" خەڵكی گوندی هەڵە قووشك لە ناوچەی "سۆما"ی سەر بە شاری ورمێ‌ بە تۆمەتی قاچاخی مادە هۆشبەرەكان سەر لە بەیانیی ئەمڕۆ لە زیندانی ناوەندیی ورمێ‌ ئیعدام كراون.
پێتشر ئاژانسی هەواڵی موكریان لەگەڵ هەواڵی راگواستنی ئەو سێ‌ كەسە بە قەرەنتینەی زیندانی ورمێ‌، ناوی تۆمەتبارێكی دیكە بەناوی "نیازی ـ چ" هاووڵاتیی توركیە، بڵاو كردۆتەوە كە ئەویش هەر بە ئیعدام مەحكووم كراوە.
هەتا كاتی داڕشتنی ئەم هەواڵە هیچ زانیارییەك لەمەڕ چارەنووسی كەسی چوارەم لەبەر دەستدا نیە.

کێ دیویه‌ کێ‌، شاخی‌ که‌ڵێ‌ ببڕنه‌وه‌، که‌ڵ هه‌ر که‌ڵ بێ‌؟

بژارده‌‌و که‌ڵه‌پیاوانی‌ ئازادیخواز‌و خه‌باتکار، سامانی‌ مه‌عنه‌وی‌‌و ژیانی‌ هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کن که‌ ده‌بنه‌ پشتیوانی رۆحی‌‌و مه‌عنه‌وی‌ ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌‌و بۆ ئه‌وه‌ی‌ ببێته‌ سامانێک که‌ هه‌ستی‌ کۆمه‌ڵێک دینامیک‌و چالاک بکات. له‌ به‌ربه‌یانی‌ مێژووه‌وه‌، مرۆڤ گه‌لێکی‌ مه‌زن‌و به‌ په‌رۆش بۆ به‌ها مرۆییه‌کان به‌رده‌وام خه‌بات‌و تێکۆشانیان هه‌بووه‌،

رێبه‌رانێک که‌ رۆڵی‌ مه‌زن‌و به‌باندۆریان له‌ گۆڕانکارییه‌کاندا، له‌ ململانێ‌ دژی‌ زۆرداری‌‌و نه‌هامه‌تی‌‌و قات‌و قڕی‌ کۆمه‌ڵگای‌ مرۆڤایه‌تیی‌دا هه‌بووه‌، خه‌باتیان کردووه‌‌و سه‌ربورده‌ی‌ ژیانیان له‌ رێگای‌ ئازادی‌ نه‌ته‌وه‌که‌یاندا بردۆته‌ سه‌ر‌و له‌و پێناوه‌شدا سه‌ریان ناوه‌ته‌وه‌. هه‌ڵگری‌ زمانی‌ حه‌قیقه‌ت بوون، که‌ زمانی‌ هاوبه‌شی‌ مرۆڤه‌کانه‌‌و مرۆڤ بوونیش له‌گه‌ڵ‌ حه‌قیقه‌ت‌و حه‌قیقه‌تخوازی‌ واتای‌ خۆی په‌یدا ده‌کا. به‌م هۆیه‌وه‌ ئه‌و زمانه‌ی‌ که‌ پێی‌ ده‌دوێ‌، زمانی‌ ئه‌و مرۆڤانه‌یه‌ که‌ له‌ رێگای‌ حه‌قیقه‌تدا گیانی‌ خۆیان فیدا کردوه‌ یان تووشی‌ ئه‌شکه‌نجه‌‌و ئازار بوونه‌ته‌وه‌، له‌ سنووره‌کانی‌ مێژوو‌و کات‌و شوێن تێ‌ده‌په‌ڕێن‌و کۆمه‌ڵگای‌ مرۆڤایه‌تی‌ هه‌تا دێت، شانازی‌ به‌ بوونی‌ ئه‌و مرۆڤانه‌ ده‌کات‌و ده‌ریای‌ هزریان ده‌کاته‌ ئاوێنه‌ی‌ باڵانمای‌ قوتابخانه‌ی‌ ئه‌ندیشه‌به‌رزه‌کان. مرۆڤته‌وه‌ری‌ له‌ هزری‌ که‌ڵه‌پیاوانی‌ حه‌قیقه‌تخوازی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌کی‌ سته‌م لـێ‌کراو، ده‌که‌نه‌ گوتاری‌ زاڵی‌ هزر‌و روانگه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌که‌یان له‌ پێناو ئازادی‌‌و به‌خته‌وه‌ری‌ کۆمه‌ڵه‌که‌یاندا. ئه‌و که‌ڵه‌مرۆیانه‌، ده‌بنه‌ پێشه‌نگی‌ خه‌بات بۆ ئازادی‌‌و دێموکراسی‌و، روناکی‌ ده‌به‌خشنه‌ رێگا ئه‌نگوسته‌چاوه‌کانی‌ بزاڤه‌ حه‌قیقه‌تخوازه‌کان هه‌تا ئاشتی‌‌و ئازادی‌ بۆ ماڵی‌ مرۆڤایه‌تی‌ به‌دیاری‌ بهێنن‌و "چه‌وسانه‌وه‌ مرۆڤ به‌ده‌ستی‌ مرۆڤ"، کۆتایی‌ پێ‌ بهێنرێ‌.
له‌خۆ ڕا نیه‌ ئه‌گه‌ر که‌ڵه‌پیاوێک هه‌ر له‌ "منداڵدانی‌" دایکێکی‌ خه‌باتکاری کورد، له‌دایک بێت‌و "بانگی‌ حه‌قیقه‌ت"، "هاواری‌ ئازادی‌"، "رزگاری‌"‌و "رزگاریده‌ر"ی‌ به‌ گوێیدا هه‌ڵ‎بدرێت، پیاوێک که‌ له‌ هه‌ناوی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌کی‌ ژێرده‌سته‌دا چاوی‌ به‌دنیا هه‌ڵێنێ‌، به‌ڵام ئازادانه‌ ژیانی‌ برده‌سه‌ر‌و له‌ پێناو ئازادی بۆ نه‌ته‌وه‌که‌یشیدا سه‌ری‌ نایه‌وه‌‌و گیانی‌ خۆی کرده‌ فیدای‌ ئامانجه‌ به‌رزه‌کانی‌ حه‌قیقه‌ت‌و ئازادی‌ مرۆڤ بوون.

تابلۆی ژیانه‌وه‌